آموزش پرورش آکواپونیک

هر آن چیزی که درباره‌ی کشت آکواپونیک باید بدانید

رشد روزافزون جمعیت و در پی آن افزایش نیاز  به مواد غذایی مانند آبزیان (ماهی و میگو) باعث  شده تا افزایش تولید آبزیان منجر به افزایش تولید فاضلاب و نهایتاً تخلیه به اکوسیستم شود. تخلیه  فاضلاب  به  محیط‌زیست  سبب تخریب بیولوژیکی و اکولوژیکی محیط، آلودگی منابع آب سطحی و  زیرزمینی  و  انتقال  بیماری‌های  حاد  و  مزمن  می‌گردد. در سال‌های اخیر، سیستم آکواپونیک چرخشی به رفع این مشکلات کمک زیادی کرده است. آکواپونیک ترکیبی از تولید ماهی (آبزی‌پروری) و کشت گیاهان در سیستم گردش آب پیوسته است.

بخش اول

معرفی آکواپونیک (Aquaponics)

اساساً، آکواپونیک ادغام آبزی‌پروری ماهی و رشد گیاهان در محیط آبی (هیدروپونیک) است. آکواپونیک به‌عنوان یک سیستم زیستی یکپارچه دو عنصر اصلی زیر تشکیل شده است:

1. زیر سیستم آبزی‌پروری: متشکل از ماهی و سایر محیط‌های حیوانات آبزی
2. زیر سیستم هیدروپونیک: متشکل از گیاهان رشد یافته به‌صورت هیدروپونیک

این دو جزء در محیط آبی با یکدیگر برهم‌کنش داشته و در اثر آن چرخه آن آکواپونیک رخ می­دهد. در این چرخه جوامع زنده زیادی مانند جامعه میکروبی و جامعه باکتریایی وجود دارند و برخی از این اجزا مانند. باکتری­های تولیدکننده نیتروژن معمولاً در فیلترهای زیستی مناسب قرار می­گیرند. آب موجود در این سیستم حاوی فضولات آبزیان بوده و می‌تواند مواد مغذی مورد نیاز برای رشد گیاهان را فراهم ­کند. در مقابل، گیاهان نیتروژن زیاد را مصرف نموده و آب تصفیه شده را به مخزن می­رسانند.

زیرمنو اول بخش اول

تاریخچه کشت آکواپونیک به چه صورت است؟

اولین علامت فعالیت مشابه با کشت آکواپونیک در تمدن آزتک (یک تمدن سرخ­پوستی در مکزیک ) در1000 سال قبل از میلاد یافت شده است. در آن زمان گیاهان روی سطح جزایر قایق مانند که در برخی از کانال­های شناور ویژه قرار داشتند، رشد و کشاورزان از آب، ضایعات و لجن برای آبیاری و بارور کردن این محصولات استفاده می‌کردند.  آن‌ها از طریق آبگیرهای راکد که سرشار از مواد مغذی ناشی از وجود مواد دفعی آبزیان بود را از طریق کانال‌های آب‌رسانی به اراضی کشاورزی اطراف می‌رساندند .

در چین اندونزی، هند نیز پرورش آبزیان در مزارع برنج قدمتی بسی طولانی دارد. توجه داشته باشید که اجرای سیستماتیک آکواپونیک از اوایل دهه 80 میلادی آغاز شد .

در سال 1969، جان تاد، نانسی تاد و ویلیام مک­لارنی، موسسه جدید آلکمی را تاسیس کردند که پروژه‌های اصلی باری ایجاد پناهگاه خورشیدی و خودکفا را انجام می­داد. علاوه بر پناهگاه، “قوس” طراحی شده بود تا نیازهای یک خانواده چهار نفره را با استفاده از روش­های جامع ارائه ماهی و سبزیجات فراهم کند .

در دهه 1970، دکتر جیمز راکوسی و همکاران در جزایر ویرجین، تحقیقی را در مورد استفاده از گیاهان به عنوان سیستم تصفیه طبیعی در سیستم مزرعه ماهی انجام دادند. این تیم تا سال 1997 بستر رشد هیدروپونیک را در سطح وسیع برای سیستم آکواپونیک تهیه کردند.

پس از آزمایش موفق در سال 1978، ویلیام لوئیس و همکاران ترکیبی از آبزی­پروری، فیلتراسیون زیستی و رشد گوجه­ فرنگی را با موفقیت انجام دادند .

در دهه 1980، مارک مک مارتری و داگ ساندرز با موفقیت اولین سیستم کشت آکواپونیک را طراحی کردند که در آن آب از مخزن ماهی برای آبیاری بستر خیار و گوجه­ فرنگی، متشکل از شن و ماسه استفاده شده و ماسه نیز به عنوان فیلتر زیستی بکار گرفته شده بود؛ آب حاصل از فیلتر مجدد برای ماهی­ها استفاده می­شد.

بخش دوم

آموزش جامع و تخصصی آکواپونیک برای تولید محصولات کشاورزی

اساس کار واحد آکواپونیک به این صورت است که آب از منبع پرورش ماهی به سمت فیلترها و بستر کشت گیاهان حرکت نموده و سپس دوباره به حوضچه پرورش ماهی بازمی‌گردد. در حوضچه‌های پرورش ماهی سیستم فیلتراسیون تعبیه شده است. در این سیستم پسماندهای حوضچه پرورش  ماهی از آب جدا می‌شوند. در اولین مرحله فیلتراسیون، آب از یک فیلتر مکانیکی عبور کرده و در طی این عمل، ذرات جامد از آب در حال گردش جدا می‌شوند. سپس آب به فیلتر بیولوژیک وارد می‌شود. در این فیلتر آمونیاک محلول در آب که برای محیط پرورش آبزیان یک ماده سمی است، توسط باکتری‌ها به نیترات قابل‌جذب برای گیاهان تبدیل می‌شود. پس از این فیتلراسیون آب دارای مواد غذایی و نیترات به سمت بستر کشت گیاهان حرکت کرده و پس از جذب مواد غذایی توسط گیاه  مجدداً به حوضچه پرورش بازمی‌گردد.

زیرمنو اول بخش دوم

آموزش طراحی سیستم کشت گیاه و حوضچه‌های پرورش ماهی

پیش از طراحی سیستم آکواپونیک، باید با سازوکار این سیستم آشنا باشیم. فرایند نیتروفوکاسیون مهم‌ترین عمل بیولوژیک در آکواپونیک (nitrification) است. برای رشد گیاه وجود نیتروژن بسیار ضروری بوده و متأسفانه نیتروژن موجود در هوا برای گیاهان قابل‌جذب نیست. نیترات به‌خوبی توسط گیاهان جذب شده و در طبیعت نیترات موردنیاز آن‌ها به کمک برخی باکتری‌ها و از تبدیل آمونیاک به دست می‌آید. در یک سیستم آکواپونیک، پسماندهای حاصل از آبزیان، منبع عظیمی از آمونیاک را در اختیار ما قرار می‌دهد. برای تبدیل آمونیاک به مواد قابل‌جذب توسط گیاهان در سیستم آکواپونیک هم باید باکتری‌های لازم (باکتری‌های AOB و باکتری‌های NOB) وجود داشته باشند و هم شرایط لازم برای رشد و تکثیر آن‌ها فراهم باشد. در نتیجه لازم است که طراحی سیستم کشت گیاه و حوضچه پرورش ماهی بر اساس نیاز باکتری‌ها صورت بگیرد.

همان‌قدر که خون برای سیستم بدن ما مورد نیاز است، آب نیز در سیستم آکواپونیک بسیار اهمیت دارد و کیفیت آب حیات سیستم را تضمین می‌کند. در واقع آب با عبور از محیط کشت گیاهان، مواد غذایی مورد نیاز آن‌ها را به سطح ریشه می‌رساند و دوباره به محیط رشد آبزی بازمی‌گردد. طراحی سیستم آکواپونیک باید به‌گونه‌ای باشد که شش شاخص اصلی کیفیت آب شامل

1. اکسیژن محلول در آب (DO)(وابسته به نوع ماهی موجود در حوضچه)
2. اسیدیته (pH)
3. درجه حرارت
4. ازت کل (TAN)
5. قلیائیت (آلکالی نیتی) آب
6. سایر عناصر محلول در آب را به‌خوبی برای گیاه و آبزی فراهم کند.

زیرمنو دوم بخش دوم

آموزش طراحی سیستم فیلتراسیون در سیستم اکواپونیک

میزان فیلتراسیون مورد نیاز یک واحد اکواپونیک بر اساس مقدار غذای روزانه مورد مصرف در سیستم طراحی می‌شود. شرایط بیوفیلتر به نوع مواد بستر آن و سطح مورد پوشش آن‌ها بستگی دارد، در سطوح بالاتر ، اجتماع کلونی باکتری‌ها وسیع‌تر و در نتیجه نرخ تبدیل آمونیاک به نیترات افزایش می‌یابد. در نتیجه دو عامل اساسی در طراحی بیوفیلتر باید در  نظر گرفته شود

1. مقدار پروتئین غذای ماهی
2. نرخ تبدیل آمونیاک به نیترات توسط باکتری‌ها

آمونیاک توسط متابولیسم پروتئین تولید می‌شود. مقدار آمونیاک در آب به عوامل مختلفی شامل کیفیت و کمیت پروتئین یا آمینواسیدها در غذا میزان هضم شدن غذا ، گونه ماهی، دما و خروج پسماندهای جامد از حوضچه پرورش بستگی دارد. به‌طور متوسط 30 درصد میزان پروتئین موجود در غذا توسط ماهی جذب‌شده و 70 درصد آن دفع می‌گردد. که از این مقدار دفع شده 15 درصد به‌صورت غذای هضم نشده و 55 درصد آن به‌صورت آمونیاک خارج می‌گردد. به علاوه مقدار آمونیاک تولیدی توسط پسماندهای جامد در حوضچه پرورش معادل 6 درصد پروتئین غذا است. در نهایت 61 درصد پروتئین موجود در غذا تبدیل به آمونیاک شده و وارد مرحله نیتروفیکاسیون می‌گردد.

بخش سوم

ماهی‌های مناسب جهت پرورش آکواپونیک

همه گونه‌های ماهی برای کشت آکواپونیک مناسب نیستند. ماهی باید قادر باشد :

• در شرایط شلوغ رشد کند .
• در برابر نوسانات سطح اکسیژن محلول و همچنین اشباع نیترات و نوسانات (پی اچ) مقاوم باشد .
• به بیماری­ها و انگل­ها مقاوم باشد.
• استفاده از مواد مغذی کارآمد منجر به رشد سریع شود .
• خوراکی یا زینتی باشد .

اینکه چه نوع ماهی در این سیستم خوب عمل می‌کند نیز مهم است. نام اسپرانو در آمریکا سیستم ساده آکوآپونیک را که به ماهی تیلاپیا کار می‌کرد، ابداع نمود، ماهی تیلاپیا به بیماری و علف خواری مقاوم است. این ماهی بعد از ماهی کپور، بیشترین کشت را در جهان را دارد.

این ماهی یک نوع ماهی گوشتی بوده، به‌طوری‌که 44 درصد وزن بدنش را فیله تشکیل می‌دهد. گیاه انتخابی (نام اسپرانو) ریحان بود. وی از سیستم هیدروپونیک قطره‌ای با بستر ریشه‌ای که حاوی سنگریزه‌‌هایی به اندازه نخود است؛ استفاده نمود. ریشه‌های گیاه حدود 7.5 سانتیمتر بالای این بستر را استفاده می‌کنند .

بدین ترتیب، مواد مغذی قطرات وارد شده در محیط ریشه، مصرف شده، بقایای آن به طرف پایین زهکش شده، در آنجا باکتری‌ها مواد مضر تولید شده توسط ماهی‌ها (آمونیاک‌ها) را حذف می‌کنند و در نتیجه آب برگشتی به مخزن ماهی‌ها 96 تا 98 درصد خالص است .

در این سیستم هرگز نباید ماهی‌ را تنها و بدون گیاه گذاشت. ضمن اینکه لازم است از تکثیر بیش از حد ماهی و شلوغ شدن آن‌ها در مخازن نیز جلوگیری نمود. در روش کشت آکوآپونیک تنظیم ( پی اچ ) با میزان مصرف پروتئین برای تغذیه ماهی تنظیم می‌شود. بدین ترتیب که با برنامه‌ریزی تغذیه ماهی نسبت به تنظیم اسیدیته محلول غذایی هیدروپونیک اقدام می‌شود .

زیرمنو اول بخش سوم

بهترین ماهی‌های باغبانی اکواپونیک

در اینجا برخی از گونه‌های ماهی به‌منظور استفاده در آکواپوینک معرفی شده است :

تیلاپیا :

در سیستم کشت آکواپونیک ماهی تیلاپیا به‌طور گسترده استفاده می­شود. این ماهی از نظر اندازه، سختی، تحمل انواع دما و شرایط آب و تولید گوشت نرم بسیار مناسب است. تیلاپیا دارای اشتهای زیادی بوده و رشد سریعی دارد و برای پرورش ماهی تیلاپیا مناسب است .

قزل‌آلا :

قزل‌آلا به خانواده سالمون تعلق دارد و گوشت آن بسیار ارزشمند است. آن­ها شکارچیان آب سرد هستند و دمای مطلوب برای رشد آن­ها حدود 15 درجه سانتی‎‌گراد است و نیازمند رژیم غذایی پر پروتئین و آب تمیز هستند. به دلیل ترجیح دماهای سرد، در هوای سرد و معتدل رشد ایده ­آلی دارند. برخی تولید کننده گان بر این باورند پرورش ماهی قزل‌آلا تنها در ماه­های زمستان آن­ها را پرورش می­دهند. توجه داشته باشید که آب سرد ممکن است باعث محدودیت در انتخاب گیاهان شود. رایج­ترین گونه نگهداری شده ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان است .

گربه‌ماهی :

دو گونه گربه‌ماهی، گربه‌ماهی کانل و گربه‌ماهی آفریقایی برای سیستم آکواپونیک مناسب هستند که به دلیل تحمل زیاد نوسانات اکسیژن، نیتریت و (پی اچ) و مقاومت در برابر انگل­ها و بیماری­ها است. این ماهی­ها به غذاهای غرق شده نیاز دارند و به همین دلیل بیشتر در پایین مخزن زندگی می­کنند و به‌عنوان ماهی کم چگال در نظر گرفته می­شوند. این ماهی­ها را می­تواند در ترکیب با گونه‌هایی که در لایه‌های بالایی آب زندگی می­کنند رشد داد .

کپور :

پرورش ماهی کپور به‌طور گسترده در جهان انجام می­شود. در محیط آکواپونیک، سه گونه رایج کپور، شامل کپور معمولی ، کپور نقره‌ای ، آمور می­توانند با همدیگر رشد کنند، زیرا تمام مواد غذایی را پوشش می­دهند و از منابع غذایی و همچنین ضایعات استفاده می­کنند. آن­ها می­توانند در محدوده دمایی شگفت‌انگیز (34-4 درجه سانتی‌گراد / 93-39 درجه فارنهایت)، با دمای بالایی 20 درجه سانتی‌گراد (حدود 84-77 درجه فارنهایت) رشد سریعی داشته باشند .

ماهی لب بزرگ :

با وجود اینکه ماهی لب بزرگ نسبت به تیلاپیا حساسیت بیشتری دارد؛ با این حال، نسبت به سطوح اکسیژن محلول و سطوح بالای نیترات تحمل بالایی دارد. ماهی لب بزرگ در محدوده دماهای مختلف رشد کرده و در طول یک سال بسیار بزرگ می­شود .

ماهی زینتی :

پرورش ماهی زینتی مانند کوئی و ماهی طلایی انتخاب­های خوبی هستند؛ به ویژه هنگامی‌که شما سیستم خود را شروع کرده و می­خواهید آن را آزمایش کنید. در صورتی که مایل نیستند ماهی را به عنوان منبع غذایی استفاده کنید، از ماهی­های زینتی بهره ببرید. در استرالیا، گونه‌های بومی، نظیر بارامانودی، پرچ نقره‌ای و موری کد، رشد داده می­شود .

بی‌مهرگان :

اگرچه در حوزه پرورش آبزی رشد بی‌مهرگان نادر است، اما می­توانند در مخزن ماهی نیز استفاده شوند. به‌عنوان مثال، میگو از غذاهای باقی‌مانده ماهی­ها، مواد زائد و سایر مواد آلی موجود در مخزن تغذیه کرده و سیستم را سالم نگه‌داشته و باعث افزایش تجزیه ضایعات می­شود .

 نکته :هر گونه‌ای از ماهی که برای رشد انتخاب می­کنید، هرگز آن­ها را در آب جاری رها نکنید. من توصیه می­کنم که گونه‌ای را انتخاب کنید که بومی منطقه شما باشد .

بخش چهارم

سبزیجات مناسب در سیستم باغبانی اکواپونیک

در این سیستم بيش از 150 گونه گياهي شامل سبزیجات، گیاهان علفی، گل‌ها و همچنین درختچه‌های کوچک به‌طور موفقیت‌آمیزی رشد می‌کنند. به‌طورمعمول گیاهان قابل رشد در سیستم آکواپونیک را می‌توان به دودسته تقسيم كرد.

• – سبزیجات برگی و گیاهان علفی شامل کاهو، ریحان، نعنا، جعفری، گشنیز، پیازچه و شاهی، گل‌کلم، كلم بروكلي و کلم‌برگ،
• سبزیجات میوه‌ای شامل گوجه‌فرنگی، بادمجان،‌خيار، هندوانه، فلفل و توت‌فرنگی

زیرمنو اول بخش چهارم

نحوه کشت و برداشت گیاه در سیستم آکواپونیک

كشت و برداشت گياه معمولاً به سه روش انجام مي‌شود:

کشت در بستر

اين روش معمولاً در واحدهای کوچک آکواپونیک كاربرد دارد و در بسیاری از شرایط آب و هوایی قابل‌اجراست. در این روش محیط مناسبی برای استقرار ریشه گیاهان فراهم‌شده و اين محيط هم‌زمان نقش فيلتر را ايفا مي‌كند. آب در سطح بستر تا حد مشخصی بالا آمده و مجدداً به سطح قبلی خود بازمی‌گردد و با اين كار اكسيژن بیشتری به ریشه و باکتری‌های می‌رسد.  نکته مهمی که در این روش کشت اهمیت دارد، عمق بستر کشت است. عمق بستر فضای موردنیاز برای رشد ریشه‌ها را بسته به نوع گیاه فراهم می‌آورد. یک بستر مناسب برای دارای شرایط زیر باشد:

1. داشتن سطح وسیع برای رشد باکتری‌ها
2. اسیدیته خنثی
3. زهکشی مناسب
4. داشتن فضای کافی برای جریان هوا و آب در بستر
5. در دسترس بودن و ارزان بودن آن
6. وزن سبک

روش نوار غذایی

در این روش جریان باریکی از آب درون یک سری لوله افقی که به‌عنوان محیط کشت انتخاب گردیده حرکت داشته و مواد غذایی از مخزن ماهی به محیط اطراف ریشه‌ها منتقل می‌گردد. در این روش هم به دلیل اینکه آب از تابش مستقیم اشعه خورشید محافظت می‌گردد و سطح تبخیر آن پایین‌تر است.  انتخاب لوله بستر کشت به نوع گیاه بستگی دارد لوله‌ها با عرض مسطح بهتر هستند اما لوله‌های مدور به‌طورمعمول قابل‌دسترس‌تر هستند. برای سبزیجات میوه‌ای قطر لوله بستر کشت 11 سانتیمتر و برای سبزیجات برگی سریع الرشد و یا آن‌هایی که سطح ریشه کمتری دارند 7٫5 سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود طول لوله کشت به‌طورمعمول 1 تا 12 متر خواهد بود.

کشت شناور

در این روش گیاهان به‌وسیله یک ورقه پلی استرین یونولیت فشرده بر روی سطح آب قرار گرفته و ریشه‌ها وارد آب می‌شوند. این روش معمولاً در سیستم‌های تجاری برای تولید تک محصول مانند کاهو و ریحان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در روش D.W.C طول بستر کشت از 1 تا 10 متر می‌تواند تغییر نماید به دلیل اینکه آب حاوی عناصر مواد غذایی در حجم بالا در اطراف ریشه وجود دارد می‌توان طول بستر کشت را بلندتر نیز در نظر گرفت عرض بستر کشت برابر با عرض استاندارد ورقه‌های پلی‌استری پیشنهاد می‌گردد. در این روش عمق بستر کانال کشت را 30 سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود که این عمق شرایط مناسب برای ریشه‌ها را فراهم می‌آورد. زمان باقی ماندن آب در محیط اطراف ریشه‌ها به‌طور متوسط 1 تا 4 ساعت در نظر گرفته خواهد شد زیرا این فاصله زمانی امکان تبادل عناصر را بیشتر فراهم می‌آورد. در این روش هیچ‌گونه ماهی در بستر رشد تولید نمی‌گردد و مخازن ماهی باید به‌طور جداگانه‌ای طراحی گردند زیرا ماهیان می‌توانند به ریشه گیاهان خساراتی وارد نمایند هرچند می‌توان برخی از گونه‌های زینتی را مانند گوپی را در محیط رشد ریشه گیاهان نیز پرورش داد.

بخش پنجم

تجهیزات موردنیاز پرورش آکواپونیک

در تمامی سیستم‌های آکواپونیک وجود چند جزء شامل حوضچه پرورش ماهی، فیلتر مکانیکی، بیوفیلتر و بسترهای کشت هیدروپونیک، سیستم تأمین انرژی جهت تأمین جریان آب و سیستم هوادهی هستند. برای کشت گیاهان هم بسته به نوع روش (کشت بستر، نوار غذایی و کشت شناور) به تجهیزات خاصی نیاز است.

مخزن پرورش ماهی یکی از اجزای حیاتی سیستم آکواپونیک است و باید بتواند شرایط بقاء و رشد ماهی را فراهم آورد. برای مخزن ماهی هر حوضچه‌ای با شکل‌های مختلف قابل استفاده است ولی بهتر است از حوضچه گرد یا هشت‌ضلعی با کف شیب‌دار استفاده شود. در حوضچه گرد، آب به‌صورت دایره‌ای شکل حرکت کرده و پسماندهای جامد را آسان‌تر خارج می‌کند. هم‌چنین جنس مخزن باید از  پلاستیک فشرده مقاوم به اشعه ماوراءبنفش ( U.V ) ، فایبرگلاس یا بتن باشد که هم عمر بالایی داشته باشد و هم در شرایط آبی موجود مقاومت خوبی داشته باشد. هم چنین رنگ سفید و یا روشن حوضچه به مشاهده بهتر و آسان‌تر رفتار آبزیان در حوضچه و میزان مواد پسماند جامد موجود در آن و خنک نگه‌داشتن آب کمک مي‌كند.

همان‌طور که گفتیم، فیلتر مکانیکی یکی از اجزای مهم و ضروری سیستم اکواپونیک است. فیلتر مکانیکی با جدا کردن ذرات جامد را از محلول پسماند مخزن ماهی نقش بسیار مهمی در این سیستم دارد و با خروج پسماند سلامت سیستم را تضمین می‌کند. اگر خروج مواد زائد از مخزن ماهی انجام نشود و یا تأخیر داشته باشد، به‌وسیله فعالیت باکتری‌های هوازی گازهای مضر مانند کربن دی‌اکسید آزاد می‌شود. علاوه بر این پسماندهای جامد می‌توانند با انسداد مجاری انتقال آب در جریان گردش آن در سیستم مشکل ایجاد کنند.

یکی از ساده‌ترین روش‌های فیلتراسیون، قرار دادن یک فیلتر بین مخزن ماهی و بستر کشت گیاه است. در سیستم‌های تجاری با تراکم بالاتر ماهی، استفاده از تانک‌های رسوب‌گیر فیلتر شنی و درام فیلتر بهترین راه است. این پالایه‌های مکانیکی قدرت خروج زیادی دارند و می‌توانند مواد جامد را به‌خوبی جدا کنند. در واحدهای کوچک آکواپونیک می‌توان با قرار دادن یک ظرف (بشکه) در مسیر جریان آب از حوضچه ماهی به بستر کشت این عمل را انجام داد. اگر به هر دلیلی امکان ایجاد فیلتر مکانیکی – بیولوژیکی به‌طور مجزا وجود نداشته باشد، از روش بستر کشت می‌توان به‌عنوان یک فیلتر مکانیکی بیولوژیک استفاده نمود.

بخش ششم

مزایای استفاده از سیستم آکواپونیک

در این روش خاک حذف شده و به این ترتیب بیماری‌های خاکی حذف می‌شود.

• در این روش مصرف آب بسیار پایین بوده و چون علف هرزی وجود ندارد که آب را جذب کند، بازهم مصرف آب کم می‌شود.
• امکان رشد گیاه به‌صورت متراکم در این روش وجود دارد.
• در این روش در صورت وجود تراکم بالای ماهی، گیاه خیلی سریع رشد و نمو می‌کند.
• به دلیل عدم استفاده از حشره‌کش در سیستم آکواپونیک، محصول نهایی سالم است.
• در سرتا سر سال امکان تولید در سیستم آکواپونیک وجود دارد.
• هزینه مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در این روش از هزینه مورد نیاز برای هر کدام از سیستم‌های هیدروپونیک و آبزی‌پروری به‌طور جداگانه کمتر است.
• در مناطق مختلف از جمله در مناطق خشک و نیمه‌خشک این روش قابل‌اجراست.

زیرمنو اول بخش ششم

تأثیر پرورش آکواپونیک در امنیت غذایی محلی و جهانی

کارایی استفاده از آب :

با توجه به ماهیت چرخشی آن، آکواپونیک به‌صورت کارآمد از آب استفاده می­کنید. یک مزرعه آکواپونیک به حدود 2 درصد آب منظم نیاز دارد. این امر به دلیل این واقعیت است که آب از طریق تبخیر از زمین از دسترس خارج نمی­شود. در مقایسه با آبزی‌پروری استاندارد، سیستم آکوآپوینک تولید تیلاپیا تنها به یک درصد آب برای تولید منظم نیاز دارد. استفاده از این روش باعث صرفه‌جویی در مصرف آب می‌شود به‌قول‌معروف با یک تیر دو نشان را به هدف می‌زنید تولید دو محصول از طریق یک منبع آب

حساسیت و انعطاف‌پذیری :­

یکی از مزایای اصلی آکواپونیک این است که شما می­توانید سیستم بسته‌ای را ایجاد کنید که نیاز به ورودی کمی دارد. شما بایستی غذای ماهی را تهیه کنید و آن نیز به‌نوبه خود غذای بستر گیاه را ایجاد می­کند. همچنین، آموزش آکواپونیک برای تولید مواد غذایی شخصی و خانوادگی ایدئال است، زیرا سبزیجات و پروتئین­های با کیفیتی را برای شما تولید می­کند .

نکته‌ای که وجود دارد این است اکواپونیک برای آبزیان نیز مفید است، چرا که اگر این دفع مواد زائد آبزیان صرف گیاهان نشود در بستر استخر تجمع می‌کند و این تجمع و پسماند مواد سم ایجاد می‌کند. این حالی است که در روش کشت آکواپونیک این پسماند صرف گیاهان می‌شود .

تأثیر فوق‌العاده پرورش آکواپونیک در امنیت غذایی محلی و جهانی 

آموزش آکواپونیک ممکن است بخشی از راه‌حل افزایش تقاضای جهانی مواد غذایی باشد. با افزودن اجزای آبزی‌پروری به رشد گیاهان هیدروپونیک، آکواپونیک پروتئین بسیاری را توسط ماهی فراهم می­کند. کارایی سیستم کشت آکواپونیک یک مزیت بزرگ بوده و باعث تولید غذای بیشتری می­شود .

زیرمنو دوم بخش ششم

مزایای زیست‌محیطی آموزش آکواپونیک

علاوه بر کارایی مصرف آب، کشت آکواپونیک دارای مزایای زیست‌محیطی دیگری نیز است. نیازی به زمین­های کشاورزی نداشته و از اثرات منفی روی خاک اجتناب می­شود و تبدیل زمین (جنگل‌زدایی) موردنیاز نیست. آفت­کش و کودی در آن استفاده نمی­شود و در نتیجه زمین­های اطراف و اکوسیستم آب را آلوده نمی­کند. همچنین، بسیاری از فضاهای “محیط‌زیست مرده” مانند انبارها را به مزارع زنده تبدیل می­کند. مزایای گسترده‌ای با هدف توسعه پایدار برای تولید مواد غذایی داشته و باعث دسترسی آسان به غذاهای سالم و بهبود اقتصاد محلی می­شود

کشت آکواپونیک باعث بهبود کیفیت آب استخرهای پرورش ماهی به همراه کاهش آلودگی محیط‌زیست می‌شود. همچنین این روش باعث صرفه‌جویی در مصرف کودهای شیمیایی می‌شود .

بخش هفتم

توجیه اقتصادی روش پرورش آکواپونیک

سرمایه اولیه راه‌اندازی مزرعه آکواپونیک

به‌طور کلی، هزینه‌های اصلی برای راه‌اندازی یک مزرعه آکواپونیک شامل موارد زیر می‌شود:

1. مکان: هزینه خرید یا اجاره زمین برای ساخت مزرعه.
2. تجهیزات: شامل تانک‌ها، پمپ‌ها، فیلترها، سیستم گرمایش و خنک‌کننده و سایر تجهیزات مربوط به سیستم آکواپونیک.
3.  مواد اولیه: شامل محیط کشت، گیاهان (برای رشد در سیستم آکواپونیک)، ماهی (برای استفاده در سیستم پرورش ماهی) و مواد غذایی برای گیاهان و ماهی.
4.  هزینه‌های ساخت و نصب: شامل هزینه‌های ساخت سازه‌های مورد نیاز برای نصب سیستم آکواپونیک و اتصالات مختلف.
5.  هزینه‌های مدیریتی: شامل هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی، انرژی، تعمیر و نگهداری و هزینه‌های مربوط به مدیریت کلی مزرعه.
6. زیرمنو اول بخش هفتم

درآمد و سود پرورش ماهی در سیستم آکواپونیک

درآمد و سود حاصل از پرورش ماهی در روش آکواپونیک بستگی به عوامل متعددی از جمله نوع ماهی، اندازه فضای پرورش، هزینه‌های مربوط به نگهداری و تجهیزات، هزینه‌های انرژی، قیمت ماهی در بازار محلی و دیگر عوامل مرتبط دارد. برای برآورد درآمد و سود، بهتر است یک بررسی بازاریابی و مطالعه جامعی انجام داده شود تا هزینه‌ها و پتانسیل درآمد به‌طور دقیق‌تر مشخص شود.

زیرمنو دوم بخش هفتم

ریسک‌ها و معایب پرورش ماهی آکواپونیک

همانند هر روشی، روش آکواپونیک هم معایب و ریسک‌های خودش را دارد. از جمله معایب این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سنگین و جا گیر بودن مخزن‌ها
• نیاز به وسایل گرمایش در فصول سرد سال
• مرطوب شدن محیط
• نیاز به تخصص بالا
• هزینه نصب و نگه‌داری نسبتاً زیاد
• مصرف انرژی زیاد برای پمپ‌های آب، نور و گرمایش

زیرمنو سوم بخش هفتم

5 نکته طلایی در پرورش آکواپونیک

1. ترکیبی از ماهی همیشه تازه و سبزیجات می­تواند شما را به یک رقیب جذاب در بازار کشاورزان تبدیل کند، به‌ویژه در مورد مصرف‌کنندگان که مواد غذایی محلی و پایدار نیاز دارند .
2. در آکواپونیک هزینه‌ها کاهش می‌یابد .
3. باعث بهبود طعم و کیفیت محصولات کشاورزی‌ای می‌شود که از طریق آب واحد تولید آبزیان به‌عمل‌آمده‌اند .
4. آکواپونیک باعث می‌شود مواد مغذی آبزیان به گیاه منتقل شود .
5. درکشت آکواپونیک عناصر غذایی موجود در ماهی به‌عنوان کود مصرفی در بستر گیاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد .