معرفی کشاورزی هیدروپونیک
هیدروپونیک یک روش جدید برای کشت انواع محصولات کشاورزی است. در کشت خارج از خاك یا همان روش هیدروپونیک، از یک ماده به نام بستر رشد استفاده می‌شود و ماده به کار رفته به‌عنوان بستر رشد ممکن است یک ماده آلی (پیت موس، پوست درخت و یا مواد آلی دیگر) یا یک ماده غیر آلی نظیر پرلایت، ورمیکولایت و پشم سنگ باشد. ریشه گیاه به وسیله یک محیط مایع معدنی به نام محلول غذایی تغذیه می‌شود. این محلول غذایی آب، اکسیژن محلول و عناصر معدنی ضروري را عموماً به‌صورت یون‌هاي حاصل از نمک‌هاي محلول و گاهی تحت فرم کلات‌هاي آلی در اختیار گیاه قرار می‌دهند.
به‌طورکلی، دو سیستم تغذیه گیاهان در کشت هیدروپونیک وجود دارد. سیستم باز که در آن عناصر غذای (ماکرو و میکرو) که گیاه به آن‌ها نیاز دارد در قالب محلول غذایی، فقط یک بار در دسترس گیاه قرار می‌گیرد و بعد از استفاده، از پایین بسترهاي کشت به‌وسیله سوراخ‌های تعبیه‌شده از قبل در زیر بسترها، خارج می‌شود. سیستم دیگر، سیستم بسته است که در آن مواد غذایی محلول در آب، بیشتر از یک بار استفاده می‌شوند. براي اینکه محلول غذایی در سیستم بسته با افت کیفیت روبرو نشود، باید دائماً به‌وسیله دستگاه‌های کنترل کیفیت، اندازه‌گیری شود و آن بخش از عناصر محلول غذایی که جذب ریشه شده‌اند و محلول دیگر آن‌ها را با خود ندارد، به محلول نهایی اضافه شوند. اهداف کشت هیدروپونیک عبارت‌اند از:
- تولید میوه و سبزي تازه در زمین‌های خشک، سنگی، باتلاقی و زمین‌های غیرقابل کشت؛
- بهره‌برداری از اماکن متروکه مثل انبار، گاراژ و غیره
- کشت گیاهان علوفه‌ای به‌طور متوالی براي واحدهاي کوچک دامداري
- صرفه‌جویی قابل‌ملاحظه در مصرف آب در مناطق داراي کمبود آب
- کاهش میزان ابتلا به بیماری‌های ارگانیک و انگلی گیاهان
- کاهش هزینه نیروي انسانی به علت حذف عملیات خاکی
- تولید محصولات ارگانیک و عاري از سموم
علت محبوبیت پرورش گیاه در گلخانه هیدروپونیک
مواجه‌شدن کشاورزی امروز با عوامل محدود کنده در خاک مثل میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا، بافت سنگین، زهکشی ضعیف، تخریب ناشی از هوازدگی و بالا بودن هزینه جایگزین کردن خاک با یک بستر کاشت دیگر از مهم‌ترین مشکلات کشاورزی به روش سنتی هستند. بر خلاف روش کشت در خاک سیستم گلخانه هیدروپونیک شرایط مطلوبی را برای رشد گیاهان فراهم می‌آورد و منجر به دستیابی به عملکردهای بالا در مقایسه با کشت‌های هوای آزاد می‌شود.
هیدروپونیک یا کش بدون خاک برای کنترل بیماری‌ها و آفات خاکزاد به‌ویژه در نواحی گرمسیری که چرخه زندگی این موجودات بطور پیوسته دایر بوده و آلودگی ناشی از آن‌ها این نواحی را بیشتر تهدید می‌کند، روش بسیار مطلوب است؛ بنابراین با کشت گیاهان در سیستم‌های هیدروپونیک می‌توان از صرف زمان و هزینه برای استریل کردن و بهبود خاک اجتناب کرد. راشا افق ارائه‌دهنده بهترین دوره‌های آموزش کاشت صیفی‌جات در جعبه، پشت‌بام، باغچه و آموزش پرورش آلوئه ورا است.
تاریخچه کشت و گلخانه هیدروپونیک
هیدروپونیک از یافته‌های آزمایشگاهی نشات گرفت که جهت تأمین مواد موردنیاز رشد گیاه و ترکیب عنصری گیاه اجرا گردید. سابقه چنین آزمایش‌هایی به اوایل سال ۱۶۰۰ میلادی برمی‌گردد. در حالی که سابقه کشت بدون خاک گیاهان به روزگارانی دورتر از این زمان می‌رسد. باغ‌های معلق بابل، باغ‌های شناور در مکزیک و باغ‌های چینی نمونه‌های بارزی از کشت هیدروپونیک در ادوار کهن است . بعدها فیزیولوژیست‌ها با پرورش گیاهان در محلول‌های ویژه برای اهداف آزمایشی، این روش را غذا کشت نامیدند و در سال ۱۹۲۵ روش غذا کشت با گرایش صنعت گلخانه‌ای به‌صورت کاربردی و عملی درآمد.
به دلیل وجود مشکلاتی همچون بافت سنگین خاک و بیماری‌ها در گلخانه‌های خاکی، محققان سیستم غذا کشت را جایگزین سیستم‌های سنتی کشت‌های خاکی کردند، در سال ۱۹۲۹ دکتر ویلیام اف گریک در دانشگاه کالیفرنیا موفق به پرورش گوجه‌فرنگی با طول بوته ۷/۵ متر در محلول‌های غذایی گردید. مهم‌ترین تولیدکننده‌ای تجاری هیدروپونیک در دنیا کشورهای هلند، اسپانیا، کانادا، ژاپن، نیوزیلند، انگلستان، آمریکا و ایتالیا هستند.
انواع روش‌های کشت هیدروپونیک
تکنیک‌های گوناگونی براي اجراي سیستم هیدروپونیک وجود دارد که هرکدام مزایا و معایب خود را دارد. مهم‌ترین تکنیک‌ها به شرح ذیل هستند.
سیستم آبیاری قطره‌ای هیدروپونیک
این سیستم هیدروپونیک، امروزه کاربرد معمول پیدا کرده است که به‌صورت تجاري در کشت گیاهان در یک محیط کیسه‌ای یا گلدانی به کار می‌رود. در این زمینه، پرلیت و کوکوپیت به‌عنوان نگهدارنده سیستم ریشه‌ای داخل گلدان یا کیسه، بیشترین کاربرد را دارد. البته بعضاً اصلاحاتی در این سیستم براي تطبیق با محصولات گوناگون باوجود آمده است. براي مثال کیسه‌های عمودي آویزان براي کاهو و یا گیاهانی که در کناره کیسه‌ها قرار می‌گیرند. براي مثال گیاه توت‌فرنگی را در سوراخ‌های کناره کیسه‌های پرلیت قرار می‌دهند و محلول غذایی از بالاي کیسه‌ها توسط قطره‌چکان‌ها به طرف پایین سرازیر می‌شود. این سیستم یکی از رایج‌ترین نوع مورد استفاده از سیستم هیدروپونیک در جهان است.
سیستم کشت آب
سیستم آب کشت یکی از ساده‌ترین سیستم‌های هیدروپونیک فعال است و از صفحاتی تشکیل شده است که گیاه درون آن قرار گرفته و روي آب شناور مِهم‌اند و می‌تواند از محلول‌های غذایی استفاده نماید. براي تأمین هواي موردنیاز این گیاهان در درون آب یک پمپ هوا قرار داده شده است که اکسیژن را وارد آب می‌نماید. این سیستم براي رشد گیاهانی مانند کاهو مناسب است. این سیستم به دلیل سادگی و ارزان بودن به‌راحتی قابل ساخت بوده و می‌توان با استفاده از یک آکواریوم قدیمی و یا ظرف بزرگ این سیستم را راه‌اندازی نمود.
سیستم جزر و مد
از این نوع سیستم‌های رشد هیدروپونیک، سالیان سال استفاده می‌کردند. امروزه از این سیستم به‌صورت اقتصادي در کشت و تولید برخی محصولات گلخانه‌ای مثل کاهو استفاده می‌شود. ترکیب این ساختار شامل یک محیط ریشه‌ای خنثی از قبیل گراول، ماسه و پوکه معدنی و ظروف رشد که حجم‌های یکسانی از محلول غذایی در داخل آن‌ها وجود دارد و لوله‌های تغذیه‌کننده و دریچه‌ها و پمپ‌های موردنیاز است.
سیستم جذر و مد با شبیه‌سازي یک سیل و جاری‌سازی آب در درون سینی‌های رشد که داراي محلول‌های غذایی است کار می‌کند. این فعالیت با استفاده از یک پمپ که آب را دوباره به مخزن بازمی‌گرداند به پایان می‌رسد. زمانی که تایمر پمپ خاموش است محلول‌های غذایی به سمت مخزن جاری‌شده و تایمر براي کار در هر چند روز تنظیم می‌شود که براي آن اندازه و نوع گیاهان و دماهایشان، رطوبت محیط و رشد متوسط آن‌ها تعریف شده است. از این سیستم می‌توان براي گیاهان با رشدهاي مختلف استفاده کرد. یکی از مشکلات این نوع سیستم‌ها که آن‌ها را آسیب‌پذیر کرده است پمپ آب است که با استفاده از برق کار می‌کند و با قطع برق هم پمپ و هم تایمرها از کار میافتند و ریشه‌ها به‌سرعت خشک می‌شوند و چرخه آبیاري قطع می‌گردد. البته می‌توان با استفاده از ورمیکولایت، راكوول، کوکوپیت یا یک ترکیب بدون خاك در کف محفظه مدنظر کمی از خشک شدن سریع ریشه‌ها جلوگیري نمود
سیستم جریان مواد مغذی (NFT)
مهم‌ترین پیشرفت مهم در زمینه هیدروپونیک در سال 1970 با ابداع تکنیک فیلم یاد می‌شود. در این NFT غذایی توسط آلن کوپر اتفاق افتاد. از این روش بیشتر با عنوان روش، ریشه گیاهان به حالت معلق در یک آبشخور یا کانالی از محلول غذایی در یک سیستم بسته قرار می‌گیرند و محلول غذایی در محیط گردش می‌کند.
سیستم آیروپونیک
یکی از تکنیک‌های خوش آتیه هیدروپونیک، آئروپونیک است. در این روش توزیع آب و عناصر ضروري به ریشه گیاه توسط وسایل ریزکننده مثل مه پاش و میست (یک نوع ریز – کننده آب و محلول غذایی) انجام می‌شود. مزیت این روش، تهویه مناسب ریشه‌ها است. در این روش، ریشه‌ها در هوا رشد می‌کنند. این روش به صورتی طراحی شده است که امکان استفاده مناسب از آب و عناصر ضروري را فراهم می‌کند. ریشه‌ها در این روش باید مرتباً در معرض ارسال محلول غذایی قرار گیرند. در اکثر سیستم‌های آئروپونیک، در انتهاي ریشه‌ها یک مخزن کوچک آب قرار داده می‌شود که ریشه‌ها همیشه به آب دسترسی داشته باشند.
سیستم ایستا
سیستم ایستایی به‌مراتب ساده‌ترین نوع سیستم هیدروپونیک بوده و یک سیستم غیرفعال است که به معنی این است که قطعات متحرکی در این سیستم وجود دارد. محلول غذایی در حال رشد از مخزن کشیده شده است. از این سیستم می‌توان براي گیاهانی که رشد متوسط دارند استفاده شود. در این روش گیاه به‌صورت آزاد در محلول غذایی قرار دارد. اکسیژن باید در پایین ریشه موجود باشد که اغلب به‌وسیله یک پمپ این عمل انجام می‌شود. بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف این سیستم این بوده که گیاهانی که بزرگ هستند و یا نیاز آبی زیادي دارند به دلیل سرعت‌بالای انتقال بالاي آب به‌خوبی مواد غذایی محلول به آن‌ها نمی‌رسد.
کشاورزی هیدروپونیک در ایران
کشت به روش هیدروپونیک در ایران نیز انجام می‌شود. ایران با مشکل کمبود آب روبرو است و کشت به روش هیدروپونیک کمترین مقدار آب را برای رشد گیاهان مصرف می‌کند و این می‌تواند به بهبود مدیریت منابع آب کشور کمک کند. این روش کشت به دلیل مزایای زیادی که ارائه می‌دهد، از جمله صرفه‌جویی در آب، فضا و کود، سرعت بالا در رشد گیاهان و کاهش احتمال بیماری‌ها، جذابیت زیادی برای برخی کشاورزان و کارآفرینان دارد. در کشور ما معمولاً کشت هیدروپونیک بیشتر در گلخانه‌ها انجام می‌شود، اما به‌تدریج علاقه‌مندان به کشت خانگی نیز به این روش رو به افزایش است. گوجه‌فرنگی، متداول‌ترین محصول هیدروپونیکی در جهان است، اما در ایران به دلیل امکان کشت و پرورش این گیاه در مزارع استان‌های جنوبی کشور مثل هرمزگان و کرمان، تولید گلخانه‌ای آن نسبت به خیار گلخانه‌ای از اهمیت و سطح زیر کشت کمتري برخوردار است.
علاوه بر این، برخی استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناورانه در ایران نیز به طراحی و توسعه سیستم‌های هیدروپونیک مدرن و ارائه خدمات مرتبط می‌پردازند که نشان از این دارد که فعالیت‌های مرتبط با هیدروپونیک در ایران در حال گسترش است.
تجهیزات موردنیاز جهت تولید محصولات هیدروپونیک
تجهیزات موردنیاز برای کشت به روش هیدروپونیک شامل موارد زیر می‌شود:
- مخزن آب: یک مخزن آب برای نگهداری محلول‌های مغذی و آب موردنیاز برای آبیاری گیاهان.
- سیستم آبیاری: این سیستم شامل پمپ آب، لوله‌ها، شیرها و شبکه‌های آبیاری است که آب و محلول‌های مغذی را به گیاهان تغذیه می‌کند.
- سیستم رطوبت و هوا: برای ایجاد شرایط محیطی مطلوب برای رشد گیاهان، از تجهیزاتی مانند سیستم تهویه، سیستم خنک‌کننده و سیستم گرمایشی استفاده می‌شود.
- سیستم نوردهی: در مواردی که نور طبیعی کافی نیست، استفاده از نورهای LED یا هالوژن برای تأمین نور مناسب برای گیاهان لازم است.
- محیط رشد: بستری که ریشه‌های گیاهان در آن قرار می‌گیرند، می‌تواند از مواد مختلفی مانند سنگ‌دانه، فیبر کوکو، پنبه، یا بسترهای دیگر باشد.
- محلول مغذی: محلول‌هایی که حاوی عناصر غذایی موردنیاز برای رشد گیاهان هستند.
- سیستم کنترل pH و EC: برای نظارت و تنظیم pH و EC محلول‌های مغذی و آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تجهیزات جانبی: شامل تجهیزاتی مانند میزهای کشت، سبد‌های نگهداری گیاهان، ابزارهای مدیریتی و اندازه‌گیری و دیگر تجهیزات موردنیاز برای نظارت و مدیریت محیط کشت.
فاکتورهای مهم در پرورش محصولات هیدروپونیک
اهمیت خاک مناسب در کشت هیدروپونیک
افزایش محصول دهی و کیفیت در کشت هیدروپونیک در مقایسه با کشت سنتی بستگی به عوامل متعددی دارد. خاک می‌تواند دارای کمبودهای غذایی باشد در نتیجه کشت بدون خاک بسیار کارآمد و مفید خواهد بود پس بسیاری از مشکلات در این روش کشت هیدروپونیک حل می‌شود.
اهمیت کود مناسب در کشت هیدروپونیک
در روش سنتی ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺎدی ﮐﻮد ﺑﺎ ﺗﻮزﯾﻊ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺼﺮف می‌شود ﮐﻪ ﺑﺨﺶ اﻋﻈﻤﯽ از آن (۵۰-۸۰%) از دسترس رﯾﺸﻪ ﮔﯿﺎه آﺑﺸﻮﯾﯽ می‌شود و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﮐﻮد ﻧﻤﯽﺷﻮد؛ اما در روش هیدروﭘﻮﻧﯿﮏ اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻮد در ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﮐﻢ است. ﺗﻮزﯾﻊ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺮای ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺎﻫﺎن، ﻋﺪم آﺑﺸﻮﯾﯽ ﮐﻮد و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از آن از جمله مزایای این روش در رابطه مصرف کود هستند.
گیاهان مناسب جهت کشت در گلخانه هیدروپونیک
کشت هیدروپونیک این امکان را به گلخانه‌دار می‌دهد که در زمان کوتاه‌تر با زحمت کمتر، محصولی با راندمان بیشتر را کشت نماید. علم هیدروپونیک ثابت کرده است که براي رشد گیاهان به خاك احتیاجی نیست، اما به عناصري که در خاك موجود است (مواد معدنی، مواد آلی) نیاز مبرم است. هر گیاهی را می‌توان به‌صورت هیدروپونیک کشت کرد، ولی برخی از آن‌ها موفقیت بیشتري در این سیستم دارند. کشت هیدروپونیک براي محصولاتی مثل گوجه‌فرنگی، خیار، فلفل، سبزی‌های برگی مثل کاهو که رشد سریعی دارند، ایدئال است؛ اما باید به این نکته توجه داشته باشید که در کشت هیدروپونیک در صورتی پیشرفت حاصل می‌شود که محلول غذایی صحیحی براي تأمین احتیاجات گیاه تهیه شود.
توجیه اقتصادی پرورش محصولات هیدروپونیک
کشت محصول به روش هیدروپونیک می‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد، اما این وابسته به عوامل مختلفی از جمله نوع محصول کشت‌شده، هزینه‌های نصب و نگهداری سیستم، قیمت فروش محصول، هزینه‌های انرژی و آب، بازدهی و سودآوری نهایی محصول و دسترسی به بازارهای مصرف است.
مزایای اقتصادی کشت به روش هیدروپونیک شامل افزایش تولید و عملکرد محصول در یک واحد سطح کشت کوچک‌تر، کاهش مصرف آب در مقایسه با کشت‌های سنتی، کنترل بهتر شرایط محیطی برای رشد گیاهان، افزایش سرعت رشد گیاهان و کاهش نیاز به استفاده از کودها و سموم شیمیایی است.
همچنین، با توجه به افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی با کیفیت و سالم و همچنین رونق بازارهایی مانند بازارهای محلی، فروش مستقیم به مصرف‌کننده و بازارهای اینترنتی، تولید محصولات به روش هیدروپونیک می‌تواند به‌عنوان یک فرصت اقتصادی مطرح شود؛ بنابراین، با در نظر گرفتن تمامی عوامل مرتبط، کشت به روش هیدروپونیک می‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد، به شرطی که مدیریت مناسب و برنامه‌ریزی دقیق انجام شود.
حداقل سرمایه اولیه راه‌اندازی و ساخت مزرعه و گلخانه هیدروپونیک
مقدار سرمایه موردنیاز برای راه‌اندازی یک گلخانه هیدروپونیک بستگی به اندازه و امکانات موردنیاز برای سیستم موردنظر دارد. این شامل عواملی مانند اندازه گلخانه، نوع تجهیزات هیدروپونیک (مانند سیستم آبیاری، نوردهی، کنترل محیطی و …)، هزینه‌های نصب و تهیه تجهیزات، هزینه‌های نگهداری، هزینه‌های مربوط به خرید بذر و محلول‌های مغذی، هزینه‌های نیروی انسانی، هزینه‌های مربوط به انرژی و آب و هزینه‌های مدیریتی است.
به‌طورکلی، سرمایه موردنیاز برای راه‌اندازی یک گلخانه هیدروپونیک ممکن است از چند میلیون تا چند صد میلیون بیشتر برآورد شود. توصیه می‌شود تا یک برنامه کسب و کار جامع تهیه کنید و تمامی هزینه‌ها را با دقت محاسبه کنید.
سوددهی کشت هیدروپونیک
سودآوری کشت به روش هیدروپونیک می‌تواند به میزان متغیری بستگی داشته باشد که شامل عوامل زیر می‌شود:
- نوع محصول: برخی محصولات با قیمت بالا، مانند گلخانه‌ای‌های خاص یا گیاهان دارویی، می‌توانند سودآوری بالاتری نسبت به محصولاتی مثل سبزیجات داشته باشند.
- هزینه‌های تولید: میزان هزینه‌های مربوط به نصب و نگهداری سیستم هیدروپونیک، هزینه‌های محلول‌های مغذی، انرژی، آب و کارگری تأثیر زیادی بر سودآوری دارند.
- قیمت فروش محصول: تقاضا و بازاریابی برای محصولات کشت شده توسط روش هیدروپونیک می‌تواند تأثیر زیادی بر قیمت فروش آن‌ها داشته باشد.
- بهره‌وری و بازده: بهره‌وری و بازده به معنای استفاده بهینه از منابع مانند آب و انرژی و همچنین تولید محصولات با کیفیت و بالا می‌تواند به افزایش سودآوری کمک کند.
با توجه به این عوامل، افرادی که موفق به مدیریت مؤثر هزینه‌ها، بازاریابی مناسب و انتخاب محصولات مناسب شده‌اند، می‌توانند از کشت به روش هیدروپونیک سودآوری خوبی کسب کنند؛ اما همچنان لازم است توجه داشت که موفقیت در کشت به روش هیدروپونیک نیازمند مدیریت دقیق و پیگیری مداوم است.
بازاریابی و فروش در بازار
در کشت هیدروپونیک با استفاده از برخی فرمولاسیون‌های غذایی می‌توان در سریع‌ترین زمان به محصول با کیفیت رسید و به بازار عرضه نمود. همچنین عملکرد در واحد سطح در این روش افزایش می‌یابد که خود امري مؤثر در ارزش اقتصادي محصول بوده که تفاوت قابل‌ملاحظه‌ای با کشت خاکی داشته و از نظر تجاري به‌صرفه‌تر است
بازاریابی و فروش محصولات کشت‌شده به روش هیدروپونیک می‌تواند از طریق روش‌های مختلف انجام شود. در زیر چند روش معمول برای بازاریابی و فروش محصولات هیدروپونیک ذکر شده است:
- فروش مستقیم به مصرف‌کننده: این روش شامل فروش مستقیم محصولات به مصرف‌کنندگان از طریق بازارهای محلی، فروشگاه‌های محلی، بازارهای کشاورزی، رستوران‌ها، فروشگاه‌های آنلاین و خدمات تحویل محصولات است.
- فروش به فروشگاه‌ها و رستوران‌ها: می‌توانید با فروش به فروشگاه‌های زنجیره‌ای، رستوران‌ها، هتل‌ها و سایر مؤسسات خدمات غذایی، بازاریابی و فروش محصولات خود را انجام دهید.
- تبلیغات و بازاریابی آنلاین: استفاده از رسانه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها و پلتفرم‌های فروش آنلاین برای تبلیغ و فروش محصولات هیدروپونیک می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مزایای کشت هیدروپونیک
- زمین موردنیاز نیست و حتی در طبقه دوم، فضاهای باز و ساختارهای پوشیده می‌توان کشت کرد.
- محیط کار تمیز است و پرورش‌دهنده هیچ تماسی با خاک ندارد.
- زحمت کمی دارد، نیاز به ساختن بستر، وجین و آبیاری و غیره ندارد.
- امکان کشت مداوم وجود دارد.
- تولید خارج از فصل امکان دارد.
- کشت سبزی‌ها می‌تواند با آسودگی خاطر انجام گیرد.
- با انجام مدیریت صحیح امکان عملکردهای بالا وجود دارد.
- تلفات آب به حداقل خود می‌رسد.
- امکان پرورش گیاهان و ریشه‌دار کردن قلمه برای صادرات بدون خاک وجود دارد.
کیفیت میوه‌ها در کشت هیدروپونیک
در کشت خاکی، میوه‌ها به علت ﮐﻤﺒﻮد ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ و ﮐﻠﺴﯿﻢ اﻏﻠﺐ ﻧﺮم ﯾﺎ پف‌کرده ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻋﻤﺮ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎری آن‌ها ﻧﯿﺰ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ. در حالی که در هیدروﭘﻮﻧﯿﮏ میوه‌ها ﺳﻔﺖ ﺑﻮده و ﻋﻤﺮ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎری ﻃﻮﻻﻧﯽ دارﻧﺪ و اﯾﻦ ﺑﻪ تولیدکننده اﺟﺎزه ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﯿﻮه رﺳﯿﺪه را می‌دهد و می‌تواند آن‌ها ﺑﻪ ﻧﻘﺎط دور دﺳﺖ ﺻﺎدر ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺗﻠﻔﺎت ﻣﯿﻮه ﻧﯿﺰ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ. از ﻃﺮﻓﯽ وﯾﺘﺎﻣﯿﻦ ﻣﯿﻮه گوجه‌فرنگی ﻫﯿﺪروﭘﻮﻧﯿﮏ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺧﺎﮐﯽ اﺳﺖ.
آینده روشن پرورش در گلخانه هیدروپونیک
هیدروپونیک یک علم نوپاست و سابقه استفاده تجاری از آن به ۵۰ سال بیشتر نمی‌رسد ولی در همین مدت‌زمان کوتاه با بسیاری از موقعیت‌ها از کشت‌های فضای آزاد مزرعه‌ای و حفاظت‌شده گلخانه‌ای تا کشت‌های بسیار تخصصی در زیردریایی‌های اتمی برای تولید سبزی تازه سازگار شده است.
هیدرو پونیک دارای پتانسیل قوی برای تولید محصول در نواحی با مناطق وسیع لم یزرع مانند بیابان‌ها است.
هیدرو پونیک یک وسیله با ارزش تولید سبزی در کشورهای دارای زمین زراعی محدود و یا کشورهای کوچک پرجمعیت است.
همچنین یک ابزار بسیار مفید برای برخی کشورهای کوچک با صنعت توریسم می‌تواند باشد. در این کشورها امکانات توریستی مثل هتل‌ها در زمین‌های حاصلخیز بنا می‌شوند و کشاورزی را در آن مناطق با محدودیت مواجه می‌سازند. در حال حاضر تحقیقات زیادی در جهت توسعه سیستم‌های هیدروپونیک برای پرورش سبزی در ایستگاه‌های فضایی در حال اجراست.
معایب کشت هیدروپونیک
معایب کشت به روش هیدروپونیک شامل موارد زیر می‌شود:
- هزینه‌های بالا: راه‌اندازی یک سیستم هیدروپونیک نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه بالا است، از جمله خرید تجهیزات خاص، نصب سیستم و هزینه‌های مربوط به نگهداری و مدیریت.
- پیچیدگی نگهداری: نیاز به مدیریت دقیق محلول‌های مغذی، مراقبت از سیستم آبیاری، کنترل pH و EC محیط کشت و رفع مشکلات مربوط به عوامل خارجی مثل عفونت‌های فرعی و تغییرات دما.
- وابستگی به برق و منابع انرژی: سیستم‌های هیدروپونیک برق زیادی برای عملکرد پمپ‌های آب، اجرای نورهای رشد یا گرمایش و سرمایش نیاز دارند.
- خطر عدم تعادل محیطی: در صورت بروز مشکلات مانند ناهمواری pH، افزایش مواد آلی یا شوری در محیط کشت، رشد گیاهان ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد و ممکن است منجر به افزایش تولید زهرها در گیاهان شود.
- محدودیت در انواع گیاهان: برخی گیاهان ممکن است برای رشد خود به خاک و عناصر معینی نیاز داشته باشند که در سیستم هیدروپونیک ممکن است دشواری‌هایی را ایجاد کند.
با این حال، با مدیریت مناسب و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، بسیاری از این مشکلات قابل‌حل هستند و کشت به روش هیدروپونیک همچنان یک گزینه موردتوجه برای تولید محصولات کشاورزی به‌صورت پایدار می‌ماند.
دیدگاهتان را بنویسید