آموزش بهترین تکنیک های پرورش گاو و گوساله
در پرورش گاو به منظور تولید گوشت گاو عوامل مختلفی موثرند که مهمترین آنها عبارتند از :
۱ـ نوع گاو ـــ گاو های گوشتی ،گاوهای شیری حذفی و گاوهای دوکاره .
۲ـ سن کشتارـــ رشد و نمو گاو و گوساله به مقدار زیادی بستگی به کیفیت ومیزان تغذیه دارد .دامها بر حسب نژاد ،نحوه پرورش و مرحله تولید در سنین مختلفی بشرح زیر پروار شده و به بازار فرستاده می شوند .
الف ــ سن ۳ تا ۵ ماهگی برای گوساله های شیری ( شیر خوار) .
ب ــ سن ۸ تا ۱۲ ماهگی برای گوساله های نر جوانی که بلا فاصله بعد از شیر گرفتن پروار می شوند .
ج ــ سن ۲۴ تا ۳۰ ماهگی برای گوساله هایی که ابتدا خوب تغذیه شده اند و در زمستان از کیفیت تغذیه آنها کاسته شده است .
د ــ سن ۳ تا ۴ سالگی برای گاوهایی که در مراتع تغذیه می شود .
ه ــ دامهای خذفی که به وسیله ماده گاوهای جوانتر جانشین می شوند .
۳ ــ نقش دامپرور ـــ با توجه به مساءل فنی در امر آموزش پرورش گاو و برای گرفتن نتیجه بهتر باید افرادی که به اینکار اشتغال دارند دارای تخصص یا اطلاعات و تجربه کافی باشند .
بهترین نژادهای پرورش گاو کدام اند؟
آموزش پرورش گاو های اصیل که اغلب وارداتی بوده ، تولید مناسبی دارند.
- نژاد هلشتاین از هلند با تولید شیر مناسب
- نژاد دو منظوره سمینتال شیری و گوشتی
- نژاد براون سوئیس
- نژاد جرزی از دانمارک و انگلستان
به طور کل پرورش نژاد های اصیل مانند هلشتاین و سمینتال تولید شیر و افزایش وزن بیشتری در گوساله ها دارند و در مقابل حساستر بوده و مصرف خوراک بیشتری دارند .
همچنین قیمت خرید اولیه آنها بالاتر است . تولید روزانه هر راس گاو شیری اصیل بالاتر از 30 لیتر می باشد. همچنین وزن گیری در گوساله ها روزانه بین 1.5 الی 1.8 کیلوگرم می باشد.
نحوه درست پرواربندی گوساله های شیر خوار چگونه است؟
پرورش گاو هم مانند پرورش و پرواربندی گوسفند نیاز به دقت فراوان دارد.
گوساله های جوانی هستند که درسنین ۳ تا ۵ ماهگی به وزن ۲۵۰ ــ ۱۲۰ کیلو گرمی می رسندو لاشه ای به وزن ۷۵ تا ۱۵۰ کیلو گرم تولید می کنند. این گوساله ها فقط با شیر طبیعی یا شیر جانشین شونده تغذیه شده و هدف از این روش عبارت است از :
الف ــ از تغییر شکل و تغییر فعالیت دستگاه گوارش دام شیر خوار و تبدیل آن به دستگاه گوارش دام بالغ جلو گیری شود.در نتیجه این امر از افزایش وزن دستگاه گوارش جلوگیری شده و لاشه ای با راندمان وزن بیشتر (۶۵ ـ ۶۰ درصد بازدهی گوشت) به دست می آید .
ب ــ کم بودن آهن شیر باعث تولید گوشت سفید و نیزچربی زیادآن ( شیر) باعث افزایش چربی بین عضلانی می شود که گوشت را لذیذ می کند .
پرواربندی این گوساله به دو روش صورت می گیرد.گروهی گوساله های نوزاد را تا مدتی با شیر طبیعی و سپس شیر جانشین شونده را به تدریج جایگزین آن می کنند. گروهی دیگر از ابتدا گوساله ها با شیر جانشین شونده تغذیه می کنند.
برای سهولت کار پرورش گاو بهتر است از گوساله های هم سن در سالن های مخصوص پرورش استفاده کنند این گوساله ها ممکن است از نژادهای مختلف بوده ولی بیشتر آنها را گوساله های نر نژاد شیری تشکیل می دهند.
متاسفانه در بعضی از دامداری ها پرورش این قبیل گوساله در شریط بهداشتی صورت نگرفته که در این حالت دامدار ناچار به استفاده غیر اصولی از انتخاب آنتی بیوتیک ها بوده و همچنین در پاره ای از موارد در امر رشد از هورمون های رشد(آنابولیزان ها)استفاده می کنندکه این امر سبب تجمع این مواد در گوشت حیوان شده که احتمالا” خطراتی برای مصرف کننده در برخواهد داشت .
بهترین تکنیک پرواربندی گوساله های نر جوان در جایگاه
این دسته شامل گوساله های نر جوان پیشرس بوده و مشخصات آنها بشرح خلاصه می شوند .
الف ــ بیشتر این دامها را گوساله های نر جوان تشکیل داده و بندرت در بین آنها گوساله ما دیده می شود .
ب ــ به علت تغذیه مواد مواد متراکم از رشد بسیار سریع و فراوان بر خوردارهستند .
ج ــ خیلی زود ( حدودا” بین ۹ تا ۱۸ ماهگی به طور متوسط یک سالگی ) آماده کشتار می شوند. در سن کشتار وزن گوساله ۳۰۰ الی ۴۵۰ کیلوگرم می باشند .
آموزش گام به گام پرواربندی گاو در مرتع و جایگاه
در این روش گوساله های جوان و تلیسه ها در سن ۲ تا ۳ سالگی روانه کشتارگاه می شوند. روش کار بدین صورت بوده است که گوساله ها ار بدو تولد مستیقا” از پستان مادر شیر خورده و تمام شیر مادر صرف تغذیه نوزاد می گردد.
در شروع فصل زمستان گوساله در جایگاه از تغذیه بهتری بر خوردار شده و به اضافی وزنی حدود ۴۰۰ ـ ۳۰۰ گرم در روز می رسد.
در بهار دوم با چرادر مراتع به اضافی وزنی حدود ۷۰۰ـ ۶۰۰ گرم در روز می رسد.
با شروع دومین پاییز در سن ۱۶ تا ۱۸ ماهگی روانه کشتارگاه می شود. ولی تعدادی از دامپروان با اجرای یک برنامه تغذیه فشرده در دومین زمستان دامهای لاغر را پروار نموده ودر سن ۳۰ـ ۲۴ ماهگی به وزن زنده ۷۰۰ تا ۶۰۰ کیلو گرم روانه کشتارگاه می کنند .
اصول مهم پرورش گاو و تلیسه
از آنجا که هر ساله در یک گله گاو شیری نزدیک به ۲۵%حذف خواهد شد لذا بایستی مدیر گله تدبیر مناسبی جهت جایگزینی آنها بی اندیشد .
دلایل حذف برخی گاوها در گله عبارتند از :
– تولید کم (که به آن حذف اختیاری می گویند)
– مشکلات تولید مثل
– ورم پستان
– صدمه دیدن
– مرگ
– فروش و ترکیب نا مناسب بدن
– کتوز و علل ناشناخته دیگر
به دو طریق می توان گله خود را تکمیل کرد
– پرورش گوساله های حاصل از گاوهای گله خود
– خرید گوساله یا تلیسه از دیگر مزارع
البته خرید گوساله نسبت به خرید تلیسه ارجحیت دارد چرا که :
-ارزان تر از خرید تلیسه است
-امکان اشاعه بیماری کمتر است
-میزان رشد را می توان مهار کرد (تا چاق نشود)
-سن وفصل جفتگیری قابل کنترل است
تمام تلیسه های جایگزین باید با گاوهای نرهمان نژاد جفتگیری شوند .
گوساله های تلیسه های جایگزین باید ازلحاظ ژنتیکی نسبت به گوساله های دیگربرتری داشته باشند .
دستگاه گوارش گوساله چگونه کار می کند؟
حجم بیشتر معده گوساله تازه متولد شده را شیردان تشکیل می دهد که با افزایش سن میزان شکمبه افزایش می یابد .
با توجه به اینکه دردستگاه گوارش گوساله جوان هنوز میکروارگانیسمی رشد نیافته لذاویتامینهای گروه Bوپروتئین مرغوب بایستی در اختیار آنها قرارگیرد .
تمام جیره های غذائی گوساله تازه متولد شده تا ۱۰ روزگی باید از شیر باشد چرا که آنزیمهای گوارشی برای تجزیه پروتئینهای پیچیده و کربوهیدراتها تا۷الی۱۰ روزگی وجود ندارد .
محصولات نهائی تخمیر از جمله ایزوبوتیریک اسید و ایزووالریت اسید محرک اصلی رشد پرزهای شکمبه هستند .
مدیریت زایمان در پرورش گاو چه اهمیتی دارد؟
در۶۰ روز قبل از زایمان که به دوره خشک معروف است دو نوع جیره باید تنظیم کرد .که یکی از۶۰روز به زایمان تا۴۰روز به زایمان و دیگری از ۲۰روز به زایش می باشد و جهت تعادل آنیون کاتیون اجراء می گردد .
گاو خشک باید یک هفته قبل از زایمان به اتاق زایش انتقال یابد .
ابعاد زایشگاه ۱۶تا۲۵متر مربع مساحت دارد .
به ازاء هر ۲۵ راس یک جایگاه زایش در نظر گرفته می شود .
تقریبا ۵%گوساله ها در حین تولد مرده متولد می گردند که با یاری دادن گاو توسط شخص مجرب می توان آنها را نجات داد .
بعد از تولد گوساله و پس از قطع ناف گوساله شروع به تنفس می کند .
بند ناف باید از ۵سانتیمتری بریده شود . برای ضد عفونی کردن بند ناف از الکل یا گیره پلاستیکی مخصوص استفاده می گردد .
گره زدن بند ناف نزدیک سطح بدن منجر به فتق ناف می گردد .
به منظور نابود کردن اجرام بیماریزا استفاده از تنتورید مناسب است .
منظور از آغوز در پرورش گاو چیست؟
با توجه به اینکه آغوز حاوی پادتن (ایمنوگلبولینها)می باشد و از آنجا که هیچگونه پادتنی از خون مادراز طریق جفت به جنین وارد نگردیده لذا بلافاصله بعد از تولد بایستی آغوز را به مصرف گوساله رساند .
بین ترکیبات آغوز و شیر معمولی تفاوتهای زیادی وجود دارداما بیشترین تفاوت آنهامربوط به پروتئین است که نزدیک به ۶ برابراز شیر بیشتر است .
البته میزان لاکتوز شیر معمولی از آغوز بیشتر است .
بعد از گذشت ۲۴ ساعت از تولد،دستگاه گوارش گوساله قادر به جذب پادتنها نیست که به آن بسته شدن روده می گویند .
گاوهای مسن (سه دوره شیردهی و بالاتر) نسبت به گاوهای جوان مقدار بیشتری از پادتنها را تولید می کند .
بهترین روش پرورش گوساله ها از تولد تا شیر گیری
متاسفانه در بعضی از دامداری ها به تغذیه دام اهمیت داده نمی شود و در نهایت با مشکل مواجه خواهند شد؛ جهت پرورش اصولی گاو بهتر است از روش چیره نویسی دام سنگین اطلاعات کافی داشته باشید.
تغذیه با خوراکهای مایع .
شیر کامل غذائی با قابلیت هضم بالا برای گوساله ها می باشد .
گوساله باید ۸ تا ۱۰ درصد وزن بدن خود شیر دریافت کند .
– در نژادهایی مثل جرزی گرنزی که درصد چربی شیر آنها بالاست می توان شیر را با نسبت ۳.۵به۱ با آب گرم رقیق کرد .
– شیر حیوانی که به ورم پستان مبتلاست یا شیری که آنتی بیوتیک دارد را می توان به مصرف گوساله ها رساند .
استفاده از شیر جایگزین برای پرورش گاو ،یک روش اقتصادی است زیرا هزینه آن نصف قیمت شیر کامل است .
جایگزین شیر به صورت پودر تولید می شود و۴۵۰گرم از آن را با ۳.۱ کیلو گرم آب رقیق می کنند .
جایگزین شیر حاوی ۲۲%پروتئین است. مقدار چربی آن از۳تا۲۵%متغیر است .
افزودن املاح معدنی و ویتامینها به آن ضروری است .
خوراندن مقدار کمی آنتی بیوتیک به گوساله شیری سودمند است .
پیش شروع کننده ها گوساله ها را طی ۴ روز به خوردن غذای خشک عادت می دهند و موجب آغاز رشد خواهند شد .
زمانیکه مصرف پیش شروع کننده در گوساله به ۲۳۰گرم در روز رسید ،آنوقت باید از شروع کننده استفاده کرد .
شروع کننده گوساله
گوساله از ۴تا۶روزگی به استفاده از شروع کننده باید ترغیب گردد .
مصرف شروع کننده باید به ۱.۸تا۲.۳ کیلوگرم در روز محدود گردد .
سیلوی ذرت و مرتع را قبل از ۴تا۶ماهگی نباید به مصرف گوساله رساند .
منظور از جایگاه پرورش گاو چیست؟
انواع مختلف جایگاه برای پرورش گاو وجود دارد مانند جایگاه انفرادی به ابعاد ۱.۸*۱.۲متر جایگاه مرتفع با کف مشبک Elevated stalls که متحرک است و ابعاد آن ۱.۲۲*۰.۵۱ می باشد .
جایگاه باید ۳۰ سانتی متر از زمین بلندتر باشد .
مدیریت شاخ سوزی گوساله ها در ۲ تا۴ هفتگی انجام می گیرد .
می توان از هیدروکسید پتاس استفاده کرد .
برای بریدن شاخ تلیسه ها از اره می توان بهره جست اما منجر به استرس و صدمه می گردد .
چه بیماری هایی در پرورش گوساله رایج است؟
درجه حرارت بحرانی درهفته اول زندگی گوساله می باشد .
تلفات گوساله ها در۲تا۳هفته اول زندگی زیاد است .
برای کاهش تلفات گوساله ها باید مادران آنها را خوب تغذیه کرد .
مصرف شیر نباید از ۱۰% وزن بدن بالاتر رود .
اضافه کردن آنتی بیوتیک به شیر سودمند می باشد .
از جمله بیماریهای شایع در آموزش پرورش گاو :
عفونت خونی حاد گوساله Acute calf septicemia
اسهال معمولی گوساله Common calf scours
ذات الریه Pneumonia
آموزش مرحله به مرحله پرورش گاو از شیر گیری تا یک سالگی
مراقبت از گوساله ها از زمان شیر گیری تا یک سالگی یکی از کم زحمت ترین کارهای مدیریتی است .
مدت کوتاهی پس از شیرگیری ،گوساله ها را در گروههای ۸تا۱۰ راسی قرار می دهند .
لیس زدن سر پستانکها منجر به ورم پستان ورشد نامناسب پستان خواهد شد .
جیره گوساله ها تا۴ماگی بید حداقل ۱۶%پروتئین داشته باشد .
در مورد گوساله های ۱۰ماهه و بالا تر می توان از علوفه مرغوب بهره جست .
مکمل ویتامین و املاح معدنی خصوصا فسفر برای گوساله ها مهم است .
اجرای برنامه واکسیناسیون با مشورت دامپزشک امری ضروری است .
پرورش تلیسه ها از ۱ تا۲ سالگی
هدف از پرورش تلیسه داشتن حیوانی با جثه مناسب و بزرگ است بطوریکه بتواند در ۱۵ ماهگی یا کمتر ار آن جفتگیری نماید. پرورش تلیسه های مسن تر از یکسال آسان و کم هزینه است .
۲تا۳ماه قبل از زایش باید تغذیه کنسانتره آغاز گردد .
تغذیه بیش از حد، تلیسه هایی بوجود می آورد که در هنگام زایمان چاق هستند وشیر کمتری تولید می کنند .
تغذیه کمتر از حد مطلوب نیز باعث کوچکتر شدن جثه ومشکلات سخت زایی می گردد .
امکانات جایگاه تلیسه ها نیاز به دقت بالایی ندارد .
به ازاء هر ۴۵ تلیسه یک آبشخور نیاز است .
تولید گوشت سفید از پرورش گاو
برخی گوساله های تو دلی (Bob veal calves) جهت گوشت سفید به کشتار می روند .
بهترین وزن برای فروش گوساله های با گوشت سفید ۱۳۶ تا ۱۸۲ کیلوگرم می باشد .
برا ۲تا۳ هفته اول بایستی هر روز دمای رکتوم گرفته شود واگر از ۳۹ درجه بالاتر رفت بایستی دامپزشک را مطلع کرد .
محیط داخلی گوساله دانی از نظر داشتن درجه حرارت ،رطوبت ومیزان تهویه باید مناسب باشد .
درجه حرارت باید بین ۱۵.۵ تا۲۱ درجه باشد ورطوبت نسبی بیش از ۵۰% نباشد .
تهویه ضعیف برای حفظ هوای تازه با حداقل آمونیاک ضروری است .
برای کنترل بهتر بیماریها در هر گوساله دانی باید کمتر از ۵۰ گوساله قرار داد .
گاوداری گوشتی بهتر است یا شیری؟
میزان سرمایه‌ای که برای تأسیس یک واحد گاوداری شیری مورد استفاده قرار می‌گیرد با گاوداری گوشتی دارای تفاوتهای قابل شایانی است
هزینه‌های جاری هم شامل، تغذیه، خرید دام، حقوق و دستمزد کارکنان، واکسن و دارو و سایر هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده هست؛ که بیش از 60 درصد هزینه‌های جاری را خوراک تشکیل می‌دهد.
میزان سرمایه موردنیاز برای احداث یک واحد گاوداری شیری 100 رأسی در سال 98 به‌طور تقریبی حدود 5 میلیارد تومان است که شامل هزینه‌های ثابت و متغیر هست؛ و هزینه گاوداری گوشتی با همین تعداد رأس حدود یک‌سوم هزینه احداث گاوداری شیری هست
یکی از فاکتورهای مهمی که سبب می‌شود بسیاری از افراد روی به آموزش پرورش گاو شیری بیاورند عدم نیاز به جایگزینی گله است.
ازآنجایی‌که یک واحد گاوداری شیری از گاوهای ماده، گوساله، تلیسه و گاو نر تشکیل‌شده است برای جایگزینی و ایجاد گله جدید نیازی به خرید نیست زیرا سالانه به تعداد تلیسه، گوساله و گاوهای ماده افزوده می‌شود.
اما در گاوهای گوشتی به‌خصوص پرورش گاو سالانه دامدار باید اقدام به خرید نماید که با توجه به شرایط فعلی کشور روزبه‌روز به این قیمت‌ها افزوده می‌شود.
در دوره آموزش پرورش گاو راشا افق به طور مفصل در مورد روش های اصولی پرورش گاو صبحت خواهیم کرد. اگر به دنبال آموزش کسب و کار پرسود هستید، دوره‌های آموزشی راشا افق را از دست ندهید.
دیدگاهتان را بنویسید